Focus aanhoudend taal en rekenen

03-11-2022

Pak factoren die de kwaliteit van het taal- en rekenonderwijs bepalen langdurig en in samenhang aan. Veranker taal en rekenen bijvoorbeeld meer en beter in andere schoolvakken en zorg voor bekwame leraren in taal- en rekenonderwijs.

Dat adviseert de Onderwijsraad in het advies Taal en rekenen in het vizier, dat de raad op verzoek van de Tweede Kamer uitbrengt. Het gaat nu niet goed met de beheersing van taal en rekenen van Nederlandse jongeren. Terwijl die beheersing essentieel is voor het leren van andere vakken en leergebieden en om goed te kunnen deelnemen aan onderwijs en samenleving.

Cijfers die beschikbaar zijn uit nationaal en internationaal onderzoek, stemmen somber. In het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo loopt de leesvaardigheid terug. Uit het internationale onderzoek PISA blijkt dat 24% van de 15-jarigen het minimale niveau niet behaalt bij lezen en 16% niet bij wiskunde. En in het primair onderwijs halen leerlingen het streefniveau voor taal en rekenen op veel onderdelen niet.

Voorzitter Edith Hooge: “Het huidige taal- en rekenonderwijs kent tekortkomingen. Om het duurzaam te verbeteren is een ander perspectief nodig. We moeten verder kijken dan de kwaliteit van geïsoleerde taal- en rekenlessen. En aanhoudend focussen op de beheersing van taal en rekenen van leerlingen en studenten. Zodat er niet steeds weer kostbare hersteloperaties nodig zijn.” 

Focus aanhoudend op taal en rekenen

Om te zorgen dat het onderwijs in taal en rekenen goed wordt en blijft, adviseert de Onderwijsraad een integrale en structurele focus op taal en rekenen. De kwaliteit van het taal- en rekenonderwijs wordt bepaald door vele met elkaar samenhangende factoren. Zoals de landelijke einddoelen en niveaus, de wijze van toetsen, de startbekwaamheid van leraren, de lesmethoden, de professionalisering en de kennisinfrastructuur. Deze factoren moeten langdurig en in samenhang worden aangepakt. Iedereen in en om de klas moet deze opdracht in het vizier hebben en houden.

Veranker taal en rekenen in andere vakken

De Onderwijsraad adviseert onder meer om taal en rekenen te verankeren in alle andere vakken en leergebieden en om onderwijs in taal en rekenen een verantwoordelijkheid te maken van alle leraren. Want alleen taal- en rekenlessen zijn niet genoeg om taal en rekenen te leren. Het mes snijdt aan twee kanten: andere vakken bieden context en mogelijkheden om kennis en vaardigheden op te doen in taal en rekenen. En andersom is beheersing van taal en rekenen een noodzakelijke voorwaarde om verder te komen in andere vakken en leergebieden.

Zorg voor bekwame leraren in taal- en rekenonderwijs

Goed taal- en rekenonderwijs vraagt om een hoge kwaliteit van professioneel handelen. De raad adviseert daartoe dat lerarenopleidingen ervoor zorgen dat afgestudeerde studenten startbekwaam zijn om goed taal- en rekenonderwijs te kunnen geven en dat zij zelf taal- en rekenvaardig zijn. De raad beveelt de overheid aan om beide aspecten aan het eind van de opleiding centraal te toetsen.

Blijvend professionaliseren in taal- en rekenonderwijs moet de norm zijn. De raad beveelt aan meer werk te maken van continue professionalisering van leraren. Ook moeten leraren in staat gesteld worden om met elkaar en met experts te werken aan het vormgeven van goed taal- en rekenonderwijs. Daarnaast stelt goed taal- en rekenonderwijs hoge eisen aan lesmaterialen en hoe deze worden gebruikt in de klas.

Publicaties